تشکیلات و ساختار وزارت اطلاعات

وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ از تجمیع نیروهای چند واحد اطلاعاتی شامل: دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری، واحد اطلاعات کمیته انقلاب اسلامی، واحد اطلاعات سپاه پاسداران و تشکیلات اطلاعاتی دادستانی تشکیل شد.
ساختار وزارت اطلاعات از پانزده معاونت و ادارات كل مربوطه تشكیل شده كه به ترتیب عبارتند از:

۱ – معاونت امنیت / اداره كل امنیت / اداره كل عملیات / اداره كل حراست
۲ – معاونت ضد جاسوسی / اداره کل ضد جاسوسی
۳ – معاونت خارجی / اداره كل اروپا / اداره كل آمریكا (كشور) / اداره كل آمریكا (قاره) / اداره کل آفریقا / اداره كل خاورمیانه / اداره كل اسرائیل و فلسطین / اداره كل آسیا و اقیانوسیه / اداره كل التقاط
۴ – معاونت حفاظت اطلاعات / اداره كل حفاظت اطلاعات / اداره كل پیگیری و شكایت
۵ – معاونت فن آوری / اداره كل فن آوری های نوین / اداره كل فن آوری های جاسوسی
۶ – معاونت سیاسی / اداره كل سیاسی
۷ – معاونت بررسی ها و امور استراتژیک / اداره كل بررسی ها و امور استراتژیک
۸ – معاونت آموزشی / اداره كل آموزشی
۹ – معاونت پژوهشی / مدیر كل پژوهشی
۱۰ – معاونت آرشیو و اسناد / اداره كل آرشیو و اسناد

۱۱ – معاونت نیروی انسانی / اداره كل نیروی انسانی / اداره كل خدمات رفاهی
۱۲ – معاونت اداری، مالی / اداره کل مالی / اداره كل امور اداری
۱۳ – معاونت حقوقی، پارلمانی / اداره كل حقوقی / اداره كل پارلمانی
۱۴ – معاونت اقتصادی / اداره كل اقتصادی / اداره كل مبارزه با فساد اقتصادی
۱۵ – معاونت فرهنگی، اجتماعی / اداره كل فرهنگی / اداره كل اجتماعی
علاوه بر پانزده معاونتی که فوقا برشمردیم، ۳۱ اداره كل مركز استان هم وجود دارند.
سایر ادارات كل وابسته به وزارت اطلاعات عبارتند از:
یک – اداره التقاط
دو – اداره پدیده های التقاط
سه – اداره عملیات
چهار – اداره پشتیبانی عملیات
پنج – اداره کارگزینی
شش – اداره مالی
هفت – اداره امور انسانی

عاملان قتل‌های زنجیره‌ای

روز ۱۵ دیماه ۱۳۷۷، شبکه یک صدا و سیما، در بخش خبری ساعت ۲ بعدازظهر، در یک اقدام شگفت‌انگیز، بیانیه‌ای از وزارت اطلاعات درباره تحولات این نهاد قرائت کرد.
در این بیانیه، قتل‌های زنجیره‌ای نویسندگان و فعالان سیاسی در آذرماه ۱۳۷۷، به شماری از نیروهای «مسئولیت‌ناشناس، کج‌اندیش و خودسر» وزارت اطلاعات نسبت داده شده بود.
افشاگری‌ها تا آنجا ادامه یافت که فیلم‌هایی به شدت محرمانه از شکنجه شماری از اعضای وزارت اطلاعات به دست دیگر اعضای این وزارتخانه به بیرون درز کرد.

تحریم‌های بین‌المللی علیه وزارت اطلاعات

روز سه‌شنبه ۱۸دیماه ۹۷ اتحادیه اروپا وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران را به‌علت نقش آن در توطئه‌ها و سوءقصدهای تروریستی در خاک اروپا مورد تحریم قرار داد. این اولین بار بود که سرویس اطلاعاتی یک کشور توسط ۲۷کشور عضو اتحادیه اروپا مورد تحریم قرار گرفت.

مسدود کردن دارایی‌های‌‌ وزارت اطلاعات ایران

مقامات فرانسه داراییهای سرویسهای اطلاعاتی ایران در فرانسه را مسدود کردند.
در تاریخ ۱۰ مهرماه ۹۷ مقام‌های فرانسه از مسدود شدن دارایی دو شهروند ایرانی و همچنین بخشی از دارایی‌های وزارت اطلاعات ایران، در خاک فرانسه خبر دادند.
وزارت خارجه فرانسه با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد مسدود شدن دارایی‌های وزارت اطلاعات ایران و همچنین دو شهروند ایرانی مظنون به عضویت در سرویس‌های اطلاعاتی ایران در این کشور، اقدامی «پیشگیرانه، هدفمند و متناسب» بوده است.

افول جایگاه وزارت اطلاعات

هیأت تحقیق و تفحص مجلس در جریان رسیدگی به پرونده نفوذ افراد دوتابعیتی‌ها از سازمان اطلاعات سپاه و قوه قضاییه تشکر و قدردانی، در مقابل از وزارت اطلاعات به خاطر عدم همکاری و مسامحه انتقاد می‌کند.
موازی‌کاری امنیتی روندی بود که از دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی شدت گرفت. به مرور معاونت اطلاعات سپاه نقش پررنگ‌تری پیدا کرد تا سرانجام در سال ۱۳۸۸، از نظر سازمانی به استقلال رسید و سازمان اطلاعات سپاه را تأسیس کرد.

شرایط انتصاب وزیر اطلاعات

۱.تحصیلات در حد اجتهاد؛
۲.اشتهار به عدالت و تقوا؛
۳.داشتن سابقه‌ای روشن از نظر سیاسی و مدیریتی؛
۴.عدم عضویت در احزاب، سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی.
علی فلاحیان که خود نیز سابقه وزارت اطلاعات را دارد، در برنامه اینترنتی «خشت خام» و در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا خامنه‌ای، وزیر اطلاعات را مشخص می‌کند، گفته است: «…فکر نمی‌کنم قانون باشد اما بالاخره رئیس‌جمهور و همه قوا زیرنظر رهبری هستند. [وقتی فهرست وزرا آماده می‌شود] این فهرست به آقا داده می‌شود. روی چند تا وزیر حساسیت بیشتری است: وزیر کشور، وزیر اطلاعات، وزیر خارجه و وزیر دفاع.»