به یاد پیشوا قاضی محمد، چهره محبوب مبارزاتی مردم کردستان

دهم فروردین ماه سالگرد شهادت پیشوا قاضی محمد از فرزندان دلیر مردم کرستان

به گزارش کانون حقوق بشر ایران، روز ۱۰ فروردین ماه، سالگرد شهادت پیشوا قاضی محمد است.
مردم کردستان فرزندانی را در دامان خود پرورده که مایه افتخار و سربلندی این خطه و سراسر ایران هستند. در قیامهای سراسری در آبان ۹۸ و همچنین در قیام سراسری که از شهریورماه ۱۴۰۱ آغاز شد، مردم و جوانان شهرهای مختلف کردستان، با شجاعت در برابر دیکتاتوری ولایت فقیه ایستادند و صدها تن از آنان جان خویش را برای آزادی ایران فدا کردند که نامشان در صفحات طلایی تاریخ مبارزات مردم ایران برای آزادی، ثبت شده است.

یکی از این فرزندان دلیر مردم کردستان، قاضی محمد است. پیشوا قاضی محمد، چهره محبوب مبارزاتی و پیشوای خلق کرد، روز دهم فروردین ١٣٢٦شمسی، در میدان چوارچرای شهر مهاباد، به همراه دو تن از همراهانش ابولقاسم صدرقاضی و پسر عمویش، محمدحسین خان سیف‌قاضی، بدست مأمورین دیکتاتوری شاه اعدام شد.

زندگی و مبارزات «قاضی محمد»
قاضی محمد در سال ۱۲۸۰شمسی در یک خانواده روشنفکر در مهاباد متولد شد و در جوانی وارد مبارزه شد. او علوم دینی، فلسفه، ادبیات و زبان عربی را در محضر اساتید بزرگ فراگرفت. تحصیلات او با تسلط به شش زبان کردی، فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی او را از هم‌گنانش متمایز می‌ساخت.

احساسات میهن‌دوستی او از آغاز جوانی زبان‌زد همه بود و ارتباطات گسترده‌ و نزدیکی با دانشجویان، استادان و روشنفکران هم‌عصر خویش داشت و به‌زودی به‌عنوان یکی از رهبران جنبش کردستان شناخته شد.
قاضی محمد پس از فوت پدرش به سمت قاضی شهر مهاباد منصوب شد. او هم‌زمان رئیس اداره فرهنگ و اوقاف شهر بود. در زمان ریاست او بود که اولین مدرسه دخترانه در شهر مهاباد افتتاح شد.

قاضی محمد و اعلام جمهوری کردستان
پس از برچیده شدن دیکتاتوری رضاخان، پیشوا توجه خود را به کارهای سیاسی مبذول داشت و در ۲۵ مردادماه ۱۳۲۴ خورشیدی حزب دموکرات کردستان را بنیان گذاشت. در اولین کنگره‌ حزب، خود نیز به رهبری حزب برگزیده شد و دامنه فعالیتهای حزب به سرعت در اکثر شهرهای کردستان گسترش پیدا کرد.

حکومت جمهوری کردستان توانست تنها در مدت ١١ ماه و تحت رهبری پیشوا قاضی محمد در همه‌ی عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، تعلیم و تربیت، اقتصادی، فرهنگی و نظامی دستاوردهایی تاریخی و بنیادین را برای کردها به ارمغان آورد.

از جمله این دستاوردها عبارتند از: «تشکیل اتحادیه‌های زنان و جوانان در دوران جمهوری کردستان، آموزش به زبان کردی، چاپ کتابهای کردی، تأسیس گروه هنری کردی (از تئاتر تا سینما و سرود)، توجه به حقوق افراد غیرکرد در جمهوری کردستان، توجه ویژه به حقوق زنان، تأسیس اتحادیه زنان و درگیر کردنشان در عرصه‌های سیاسی جامعه خودشان، تحولات در مورد عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار ضربه‌پذیر جامعه …».

مشی و افکار سیاسی قاضی محمد
پیشوا قاضی محمد به‌عنوان رهبر حزب دموکرات کردستان، و رئیس‌جمهوری خودمختار کردستان، بارها بر این نکته تأکید گذاشت که، «برنامه‌یی برای جدا کردن کردستان از ایران در کار نیست و آرمان جنبش رهایی کردهای ایران؛ دستیابی به خودمختاری در چارچوب مرزهای سیاسی و جغرافیایی ایران است»(سایت باس نیوزـ ۱۰ فروردین ۱۴۰۰).
سفرهای متعدد قاضی محمد، به تهران به‌منظور حل و فصل مسأله کردستان تأکیدی مجدد بر این واقعیت است.

قاضی محمد در بیدادگاه دیکتاتوری پهلوی
این حقیقت در دل تاریخ کردستان به ثبت رسیده است که قاضی محمد تنها با نوشتن چند سطر تقاضای عفو از محمدرضا شاه، می‌توانست از مجازات اعدام بخشوده شود و آزادی خود را باز یابد.

اما وی از تسلیم سر باز زد و از سر فرود آوردن در برابر استبداد خودداری کرد و ترجیح داد که با رفتن به پای چوبه‌دار، عوامل دیکتاتوری سلطنتی ایران و دشمنان حقوق و آزادی‌های مردم کردستان را در زیر پای خویش ببیند.

قاضی محمد در مقابل حکم اعدام خود گفته بود: «دیریست که‌ خودم را برای‌ چنین روزی‌ آ‌ماده‌ کرده‌ام. با آ‌غوش باز از این مرگ شرافتمندانه‌ که‌ در راه‌ آ‌زادی‌ ملتم کشته‌ شوم، استقبال می‌کنم، این تعهدی‌ است که‌ به‌ ملت خود داده‌ام که‌ با آ‌نها زندگی‌ کنم و با آ‌نها بمیرم، چگونه‌ حاضر به‌ شکستن تعهد خویش خواهم شد؟».

سرانجام در سحرگاه روز دهم فروردین‌ماه ۱۳۲۶ شمسی برابر با ۳۰مارس ۱۹۴۷ قاضی محمد و برادرش ابولقاسم صدر قاضی و پسر عمویش محمدحسین خان سیف قاضی پس از یک محاکمه‌ی‌ ناعادلانه‌ و فرمایشی‌ به دستور شاه خائن در میدان چوارچرا در مهاباد اعدام شد.

کانون حقوق بشر ایران را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
تلگرام / توییتر / اینستاگرام / یوتیوب / فیسبوک